Stress

Iedereen heeft wel eens stress. Wanneer je voor even stress hebt, is dat niet erg. Het helpt je zelfs in sommige situaties. Maar het is niet goed als je voor een lange tijd stress hebt of als de stress heel heftig is. Of als stress zorgt voor andere klachten, zoals slecht slapen, prikkelbaarheid en concentratieproblemen. Dan is het belangrijk om stress te verminderen.

Hieronder lees je wat stress precies is en hoe je te veel stress bij jezelf herkent. We vertellen je ook hoe je je stress vermindert als je er veel last van hebt.  

Snel naar:

Wat is stress?

Stress is een emotionele en lichamelijke reactie. Het betekent ook wel druk of spanning. Vaak ontstaat het door een verandering, bijvoorbeeld door een uitdagende of bedreigende situatie. Maar dat hoeft niet.

Het is goed om af en toe een beetje stress te hebben. Stress helpt je om snel te reageren als het nodig is of om goed te presteren. Door stress lukt het bijvoorbeeld om opzij te springen als er een auto recht op je afkomt. Of om een belangrijke opdracht binnen een korte tijd af te maken.

Maar soms heeft je lichaam moeite om goed te herstellen van stress. Dit gebeurt als je voor een lange tijd veel stress hebt of als de stress heel heftig is. Je hebt dan te veel stress.

Naast dat te veel stress vervelend voelt, kan het ook zorgen voor andere klachten. Je voelt je bijvoorbeeld erg vermoeid en prikkelbaar, hebt moeite met slapen en hebt veel negatieve gedachten. Als gevolg van de stress kun je uiteindelijk een burn-out krijgen.

Hoe herken je stress?

De symptomen zijn van stress zijn voor iedereen anders. Maar over het algemeen kun je stress aan het volgende herkennen:

• Je hebt lichamelijke klachten, zoals hartkloppingen, meer zweten en een snellere ademhaling. Na lange stress kan hoofdpijn, spierpijn en vermoeidheid ontstaan.
• Je voelt je emotioneel minder goed. Je kan je onrustig, angstig, somber of onzeker voelen.
• Je gedrag verandert. Je kan bijvoorbeeld meer snauwen, meer terugtrekken in sociale contacten of meer conflicten krijgen. Ook ongezond gedrag komt meer naar voren zoals ongezond eten, meer gaan roken, niet of minder bewegen, geen plezierige of ontspannende dingen (meer) doen.
• Stress heeft ook invloed op je denken. Je kan meer moeite hebben met concentreren of dingen onthouden. Of je hebt meer negatieve gedachten en piekert veel.

Sommige van deze symptomen treden meteen op. Bijvoorbeeld zweten en een snellere ademhaling. Andere symptomen merk je soms pas later. Bijvoorbeeld als je gedrag verandert. Probeer daarom de symptomen van stress zo vroeg mogelijk bij jezelf te herkennen. Zo kun je voorkomen dat de stress je te veel wordt.

Wat zijn de oorzaken van stress?

Er zijn verschillende oorzaken van stress. Vaak ontstaat het door een spannende of bedreigende situatie die je meemaakt. Dit noemen we bronnen van stress. Dit kunnen dingen zijn zoals werkdruk, relatieproblemen, financiële problemen, een verhuizing of het overlijden van iemand in je omgeving.

Stress is voor iedereen anders. Het verschilt daarom per persoon hoeveel stress iemand ervaart van een bepaalde situatie. Twee mensen kunnen bijvoorbeeld hetzelfde meemaken, waarbij de ene persoon het als stressvol ervaart terwijl dat voor de ander niet stressvol is. Denk bijvoorbeeld aan een verhuizing: de één krijgt er een fijn gevoel bij, terwijl de ander er veel stress van heeft.

Gevoeligheid

Sommige mensen zijn gevoeliger voor stress dan anderen. Bijvoorbeeld mensen die perfectionistisch zijn, een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, moeilijk grenzen kunnen stellen of moeilijk hun gevoel kunnen uiten.

Omgeving

Ook je omgeving speelt een rol. Het ligt er bijvoorbeeld aan hoe je bent opgegroeid. Je bent gevoeliger voor stress als je als kind veel stress hebt meegemaakt en geen veilige band met je ouders of verzorgers hebt kunnen opbouwen.

Ook ligt het eraan welke mensen je allemaal om je heen hebt. Dit zijn de mensen thuis, maar ook daarbuiten: zoals je vrienden of je collega’s op het werk. Een goed sociaal leven zorgt voor minder stress.

Hoe kun je stress verminderen? Tips tegen stress

Hieronder lees je hoe je je stress kunt verminderen. Meer tips vind je bij de Hersenstichting.

• Neem voldoende rust. Zo kan je lichaam goed herstellen. Dit betekent dat je tijd moet nemen om te ontspannen.
• Geef je grenzen aan. Voorkom dat je overweldigd raakt door verzoeken of verplichtingen. Dit doe je door daar af en toe ‘nee’ tegen te zeggen. Kijk naar de taken, verantwoordelijkheden en verplichtingen die echt belangrijk zijn en richt je daarop.
• Beweeg regelmatig. Lees hier tips om meer in beweging te komen.
• Zorg voor een opgeruimde omgeving. Een opgeruimd huis, of een opgeruimde werkplek, is een opgeruimd hoofd.
• Maak een lijstje met taken. Als je te veel stress hebt, kun je dingen gaan uitstellen. Zorg dat je rustig in je hoofd blijft alleen de dingen te doen die écht moeten. Een lijstje maken met wat je moet doen, werkt goed om het overzicht te krijgen. Werk deze lijst punt voor punt af.
• Zorg voor ritme. Zorg dat je iedere dag op dezelfde tijd opstaat en naar bed gaat, en rond dezelfde tijden eet.
• Eet gezond en drink geen alcohol. Alcohol is niet ontspannend, maar levert juist stress op. Op Alcoholinfo.nl lees je daar meer over.
• Rook niet. Roken zorgt voor een opgejaagd en onrustig gevoel, en kan daarmee de gevoelens van stress juist erger maken. Hier lees je daar meer over.
• Zoek steun. Praat met vrienden, familieleden of een vertrouwd persoon over wat je doormaakt. Door je zorgen te delen, krijg je al vaak een opgelucht gevoel. Ook kunnen jullie samen kijken of ze jou ergens bij kunnen helpen.
• Ga ook het gesprek aan met je collega’s of leidinggevende. Misschien worden jouw grenzen wel vaak overschreden, of heb je te veel taken. En dat is niet altijd duidelijk voor anderen als jij het zelf niet heel duidelijk zegt. Vanzelf verandert er vaak niets, dus neem zelf die eerste stap.
• Mediteer, geniet, luister naar rustige muziek of ga naar buiten.

Al te lang te veel stress?

Door te veel stress die maar blijft duren kun je een burn-out of depressie krijgen. Denk je dat je wel eens depressief zou kunnen zijn, doe dan hier de depressietest. Neem contact op met je huisarts als de stress met deze tips en oefeningen nog niet stopt. Met de juiste hulp kom je ervan af.