Alles over schizofrenie

Als je schizofrenie hebt, maak je vaak een verwarde indruk. Je hebt gedachten of ideeën die niet kloppen met de werkelijkheid. Hierdoor zeg je of doe je dingen die voor buitenstaanders onbegrijpelijk zijn. Hieronder lees je meer over schizofrenie, zoals over de symptomen en wat je kunt doen als je ermee te maken hebt.

Snel naar:

Een psychose is niet hetzelfde als schizofrenie

Met schizofrenie kun je in een psychose terechtkomen. Je weet dan niet meer wat echt is en wat niet. Dit kan dagen duren, maar ook jaren. Een psychose is niet hetzelfde als schizofrenie. Een psychose kan namelijk ook voorkomen bij andere psychische aandoeningen.

Schizofrenie is geen gespleten persoonlijkheid

Sommige mensen denken dat mensen met schizofrenie meerdere persoonlijkheden hebben. Dat komt waarschijnlijk doordat schizofrenie van een Grieks woord komt, dat staat voor een gespleten persoonlijkheid. Toch gaat het bij schizofrenie niet om een gespleten persoonlijkheid.

Hoeveel mensen hebben schizofrenie?

Geschat wordt dat 1 op de 100 tot 1 op de 125 mensen schizofrenie heeft. Iets meer mannen dan vrouwen hebben schizofrenie. De aandoening begint meestal tussen het 16e en 30e levensjaar.

Welke symptomen horen bij schizofrenie?

Om de diagnose schizofrenie te krijgen, moet je het grootste deel van een maand minimaal twee van de onderstaande symptomen hebben. Soms is één symptoom al voldoende, bijvoorbeeld als de wanen bizar zijn of als je stemmen hoort.

Wanen

Wanen of waanbeelden zijn gedachten of ideeën over gebeurtenissen die niet kloppen met de werkelijkheid. Er bestaan verschillende soorten wanen. Je denkt bijvoorbeeld dat je achtervolgd wordt, dat anderen over je praten, of dat je veel belangrijker bent dan anderen. 

Hallucinaties

Bij hallucinaties ruik, hoor, zie of voel je dingen die er niet zijn. Vooral stemmen en onzichtbare dingen en personen. Zo’n stem geeft bijvoorbeeld commentaar, advies of opdrachten. Sommige mensen met schizofrenie geven antwoord op deze stemmen. Voor de buitenwereld is het dan net of ze in zichzelf praten.

Verdwenen: je energie en motivatie

Als je schizofrenie hebt, is iets beginnen, volhouden of afmaken moeilijk. Denk aan een opleiding, een baan, vriendschappen en relaties. Maar ook ontspanning en persoonlijke verzorging worden ingewikkeld.

Je hebt minder of geen gevoel

Misschien wek je de indruk, of heb je zelf het idee, dat je gevoelens veel minder zijn geworden of zelfs verdwenen zijn. We noemen dat afvlakking. Ook lukt het je slecht om dingen te onthouden, je te concentreren en om ingewikkelde dingen te doen. Naar school gaan, werken, vriendschappen onderhouden en zelfstandig wonen worden ook lastiger. 

Je bent moeilijk te volgen

Met schizofrenie heb je moeite om je eigen gedachten te ordenen. Daardoor praat je al snel onbegrijpelijk of gebruik je vreemde woorden. Soms val je helemaal stil. Een gesprek voeren wordt steeds lastiger.

Chaotisch gedrag en vreemde lichaamsbewegingen

Ook lichamelijk kun je veranderen. Je vertrekt je gezicht en maakt grote, herhalende bewegingen met je lichaam. We noemen dit bewegingsdrang.

Wat zijn de oorzaken van schizofrenie?

Schizofrenie heeft vaak meer dan één oorzaak. Hieronder noemen we factoren die het risico op schizofrenie vergroten. 

Biologische factoren

• Erfelijkheid kan een rol spelen bij schizofrenie. Als iemand in je familie het heeft, dan is het risico dat een ander familielid de stoornis ook krijgt 10 tot 50 keer groter dan normaal.
• Als één jongen of meisje van een eeneiige tweeling schizofrenie heeft, is de kans dat de ander het ook krijgt 40 tot 50%.

Psychische factoren

• Ook zijn er stressvolle gebeurtenissen die kunnen bijdragen tot het ontwikkelen van schizofrenie.
• Er zijn aanwijzingen dat tijdens de geboorte een keizersnede, tangverlossing of een laag geboortegewicht de kans op schizofrenie vergroten. Maar dit is niet zeker.
• Ook is er een kans dat er iets mis is gegaan in de ontwikkeling van het zenuwstelsel.
• Iemand die altijd al geremd was of angstig, emotioneel of gevoelig, loopt meer risico.
• Veel later in het leven kunnen stressvolle gebeurtenissen ervoor zorgen dat schizofrenie zich openbaart. Denk aan het verlaten van het ouderlijk huis, een scheiding, verlies van een dierbare of het krijgen van een kind.

Drinken, roken en drugsgebruik

Mensen met schizofrenie gebruiken vaak meer verdovende middelen dan anderen. Meestal om hun klachten te verminderen. Dit heet zelfmedicatie. Maar regelmatig gebruik van hasj en wiet of andere middelen kan ook een psychose uitlokken. Lees meer over drugs en psychose.

Wat kun je zelf doen bij schizofrenie?

Als je vermoedt dat er iets aan de hand is, ben je al een heel eind op weg. Herkenning en acceptatie vormen samen de eerste stap.

Dit zijn de belangrijke, volgende stappen:

• Lees en leer zoveel mogelijk over schizofrenie. Inzicht kan je enorm helpen. Zorg ook dat mensen die belangrijk voor je zijn er genoeg over weten. Ypsilon is er speciaal voor familieleden van mensen met schizofrenie.
• Zoek hulp. Schizofrenie moet je zelf aanpakken maar vrienden, familie en hulpverleners kunnen je wel helpen. Bespreek bij wie je terecht kunt voor hulp.
• Zoek lotgenoten. Het helpt ook om van andere mensen met schizofrenie te horen hoe zij ermee omgaan. Vereniging Anoiksis organiseert lotgenotencontact.
• Kijk naar de patronen. Breng in kaart hoe schizofrenie bij jou werkt. Zoek bijvoorbeeld uit wat er gebeurt vlak voor je psychose. Schrijf de mogelijke voortekenen, zoals een angstig of onrustig gevoel, op.
• Praat erover met mensen die je vertrouwt. Dat kan enorm opluchten.  
• Overleg met je behandelaar. Misschien wil je behandelaar dat je medicatie neemt, terwijl je zelf liever in therapie gaat. Overleg hierover en betrek ook je familie, of andere mensen die je vertrouwt.

Hulp via telefoon, chat of mail

• Mentaal Vitaal Infolijn: stel (anoniem) je vraag per telefoon (0900-1994, 10ct per minuut), chat of mail. De deskundige medewerkers van onze infolijn zitten voor je klaar op werkdagen van 09.00 tot 17.00. We kunnen je ook (gratis) terugbellen. Neem contact met ons op. 
• Er zijn ook hulporganisaties waar je terecht kunt buiten onze werktijden. Zo kun je altijd je verhaal kwijt of je vraag stellen.  

Welke behandelingen zijn er bij schizofrenie?

Als je schizofrenie hebt, heb je dringend hulp nodig. Je krijgt dan om te beginnen een behandeling voor een korte periode.

Behandeling voor een langere periode richt zich vervolgens op het voorkomen van nieuwe psychotische verschijnselen en het meedraaien in de maatschappij. Dit kan door therapie en medicijnen.

Medicijnen voor de korte termijn

In de psychotische fase krijg je antipsychotica. Ze gaan psychotische verschijnselen zoals wanen en hallucinaties tegen. Ook werken ze kalmerend.

Medicijnen voor de lange termijn

Iemand met schizofrenie moet voor langere tijd antipsychotica nemen om psychoses te voorkomen. Ook als alle verschijnselen al verdwenen zijn.

Een belangrijk onderdeel van deze behandeling is dan ook dat je inzicht krijgt in je eigen patronen, zodat je je medicijnen blijft nemen. Soms krijg je ook medicijnen om te kalmeren, of om je leefritme te herstellen.

Psychologische behandelingen en therapieën

De belangrijkste doelen van psychologische behandelingen zijn meer inzicht krijgen en trouw blijven aan de therapie. Veelvoorkomende behandelingen zijn:

• Psycho-educatie: samen met mensen uit je omgeving leer je over schizofrenie, de gevolgen, de medicijnen en de behandelingen.
• Gezinsinterventies: je krijgt begeleiding, voorlichting en therapie met het hele gezin.
• Cognitieve gedragstherapie: samen met de behandelaar kijk je naar je manier van denken en je gedrag. Als je die kunt ombuigen, dan heb je mogelijk minder last van allerlei klachten.
• Training: je leert je geheugen, concentratie en sociale vaardigheden te verbeteren.